Wat is overheidsspyware?

Misschien een beetje verwarrend, maar een meer nettere term voor overheidsspyware is overheidsspionagesoftware.

Het is software dat door de overheid (hopelijk via het parlement) is goedgekeurd om te gebruiken om spionage activiteiten mee uit te voeren op de systemen van bepaalde verdachten, bijvoorbeeld bij strafrechtelijke onderzoeken. Strikter genomen is het spionagesoftware in handen van de politie en de geheime diensten. Maar laat je niet misleiden door de terminologie. Bij het gebruik van de termen spionagesoftware of spyware gaat het om dezelfde soort programma’s, alleen wanneer een hacker, cracker of cybercrimineel er gebruik van maakt spreken we van spyware.

In Duitsland hebben we een concreet voorbeeld dat overheidsspyware of spionagesoftware door de politie mag worden gebruikt voor het bespioneren van laptops, smartphones en tablets. Deze Duitse overheidsspionagesoftware wordt ook wel de ‘Bundestrojaner’ genoemd.

In Nederland maakt de politie gebruik van het omstreden programma van FinFisher, de FinSpy die is uitgerust met een keylogger. Met de FinSpy kunnen alle systemen worden geïnfecteerd om op afstand bestanden te kopiëren, screenshots te maken en toetsaanslagen te registreren. Het is in feite malware ontwikkeld door het bedrijf Gamma International om te verkopen aan inlichtingen- en politiediensten voor het helpen met strafrechtelijke onderzoeken. De FinSpy is al onrechtmatig ingezet geworden tijdens de Arabische Lente door de overheid van Bahrein voor het opsporen van dissidenten en activisten. FinSpy kun je op deze manier ingezet als spyware beschouwen.

Een berucht en zeer complex systeem van overheidsspionageprogramma’s wordt ingezet door de NSA in de Verenigde Staten en is vooral bekend geworden dankzij het werk van Edward Snowden: PRISM.  PRISM bestaat uit meerdere applicaties, computersystemen en databases omvat en dus niet één op zichzelf staand computerprogramma. Alle belangrijke internetbedrijven in de Verenigde Staten werken mee aan PRISM. Wanneer je niet door de NSA wilt worden geprofileerd zul je diensten zoals Facebook, Yahoo, YouTube, Google alleen via anonieme accounts moeten benaderen, zo veel mogelijk moeten vermijden en verder alleen via een VPN-programma (zoals TrustZone) bezoeken. Voor meer informatie:

• Waarom zou ik anoniem surfen?

Het is vervolgens niet uit te sluiten dat computers per ongeluk door overheidsspionagesoftware worden besmet. Deze overheidsspionagesoftware moet niet verward worden met bekende ransomware varianten die zich graag als de politie of een overheidsinstantie presenteren en de computer gebruiker een ‘boete’ opleggen. Voor meer informatie:

• Wat is het Interpol gijzelvirus?
• Wat is het Politie gijzelvirus?
• Hoe kan ik snel het politievirus verwijderen?
• Hoe kan ik het beste hardnekkige malware verwijderen?